تعریف و هدف گرایش محیط زیست

کارشناسی ارشد محیط زیست گرایشی از رشته مهندسی عمران است که با موضوعاتی نظیر عملکرد مواد شیمیایی و زیست‌شناسی موجودات، مباحث مربوط به اتلاف گرما و انرژی حرارتی، تصفیه و پالایش آب و هوا و اصلاح وبهبود مکان‌هائی که در اثر آسیب‌های قبلی و آلودگی­ های صنعتی صدمه دیده‌اند، در ارتباط می­باشد.

هدف دوره کارشناسی ارشد محیط زیست، افزایش اطلاعات کارشناسانی نظیر کارشناسان مهندسی عمران، مهندسی آب، مهندسی شیمی، مهندسی محیط زیست، مهندسی مکانیک، مهندسی بهداشت محیط و آموزش افرادی است که دارای توانائی‌های لازم جهت طراحی و نظارت برحسن اجرای پروژه‌های تخصصی در زمینه‌های مختلف مهندسی محیط زیست بوده و در ضمن قادر به انجام تحقیقات لازم جهت حل مسائل و مشکلات زیست محیطی کشور باشند. از جمله پروژه های تخصصی مرتبط با این رشته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

•  شناخت و کنترل آلودگی منابع آب، خاک و هوا
•  طراحی تاسیسات آب و فاضلاب شهری، روستایی و صنعتی
•  کنترل آلودگی‌های حاصل از مواد زائد جامد
•  برنامه ریزی و مدیریت اجرای طرح‌های زیست محیطی
•  ارزیابی زیست محیطی طرح‌های عمرانی

این گرایش کارشناسی ارشد، مختص گروه مهندسی عمران نمی­باشد و از رشته­ های مهندسی آب، مهندسی مکانیک، مهندسی محیط زیست (بهداشت محیط)، شیمی (نساجی) و مهندسی پلیمر نیز پذیرش دانشجوی کارشناسی ارشد دارد.

ارتباط این گرایش با سایر گرایش های کارشناسی ارشد

این مجموعه با طیف گسترده آموزشی و موضوعات تحقیقاتی می­تواند با سایر دوره­های کارشناسی ارشد فنی و مهندسی مانند عمران، شیمی و مکانیک در ارتباط باشد.

دروس اصلی کارشناسی ارشد و دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دورۀ کارشناسی

تعداد واحدهای مقطع کارشناسی محیط زیست مانند تمام گرایش‌های دیگر عمران در دوره پژوهش­ محور برابر ۳۲ واحد است که شامل ۲۴ واحد دروس تئوری و عملی، ۲ واحد سمینار و ۶ واحد پایان­ نامه است. در دوره آموزش­ محور نیز به جای ۶ واحد پایان‌نامه، ۶ واحد درس اختیاری گذرانده خواهد شد و در درس سمینار بر روی یک موضوع خاص تحقیق می‌شود. دروس اصلی گرایش محیط زیست عبارتند از:

شناخت و مدیریت برنامه­ ریزی محیط زیست، آلودگی مواد زاید جامد و روش‌های کنترل آن، آلودگی هوا و روش‌های کنترل آن، تصفیه آب و تصفیه فاضلاب

همچنین برخی از دروس اختیاری این گرایش عبارتند از:

آلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی، مواد زاید خطرناک، روش‌های عددی در مهندسی محیط زیست، طراحی تصفیه‌خانه آب و فاضلاب، آلودگی صدا و کنترل آن، مدیریت و برنامه‌ریزی محیط زیست، زباله‌سوزی، تصفیه فاضلاب‌های صنعتی، آلودگی خاک، آلودگی‌های دریا و روش‌های کنترل آن، تصفیه آب، روش‌های ارزیابی زیست محیطی پروژه‌ها، طراحی تجهیزات کنترل آلودگی هوا، اندازه‌گیری و ارزیابی آلودگی هوا، تهویه صنعتی، کنترل آلودگی هوا در محیط‌های بسته، مدیریت کیفی منابع آب و …..

دانشگاه های مطرح در سراسر کشور

این گرایش نخستین بار در سال ۱۳۶۹ در دانشگاه تربیت مدرس دانشجو پذیرفته است. مطرح‌ترین دانشگاه‌ها در سطح کشور که در آن‌ها دوره کارشناسی ارشد محیط زیست برگزار می‌گردد عبارتند از:

دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه تهران (دانشکده فنی)، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه تربیت مدرس و همچنین دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران در ۵ گرایش تخصصی زیر مجموعه محیط زیست تحت عنوان‌های آب و فاضلاب، آلودگی هوا، سواحل، مواد زاید جامد و منابع آب.

اساتید مطرح دانشگاهی در این گرایش

در دفتر مطالعات آب و محیط زیست دانشگاه شریف دکتر احمد ابریشم‌چی، دکتر مسعود تجریشی، دکتر سید محمود برقعی، دکتر میرمصدق جمالی، دکتر بهزاد عطایی آشتیانی و دکتر محمد ارحامی اعضای هیئت علمی هستند. دکتر سید احمد میرباقری، دکتر فریدون وفایی و دکتر محمدرضا صبور از اعضای هیئت علمی دانشکده عمران خواجه نصیرالدین طوسی و دکتر ناصر طالب بیدختی عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز از جمله اساتید مطرح محیط زیست در ایران می‌باشند.

زمینۀ فعالیت، آیندۀ شغلی و شرکت های عمرانی مرتبط با این گرایش

در این گرایش امکان ادامه تحصیل در مقطع دکترا در داخل کشور وجود دارد و شرایط گرفتن بورس برای ادامه تحصیل در دانشگاههای معتبر خارج از کشور نیز امکان­پذیر است. فارغ التحصیلان این دوره زمینه فنی کافی برای احراز مشاغل زیر را دارند:

•  همکاری با وزارتخانه­ ها و سازمانهای مسئول برنامه ­ریزی در زمینه مهندسی محیط زیست، مهندسین مشاور و شرکتهای مجری طرحهای مهندسی محیط زیست و صنایع مختلف جهت کنترل و یا کاهش آلودگی­های زیست محیط
•  همکاری با مراکز تحقیقاتی و پژوهشگاهها در ارتباط با موضوعات و گرایشهای مهندسی محیط زیست
•  همکاری با مراکز آموزش عالی و مراکز آموزشی جهت تکمیل کادر هیئت علمی مهندسی محیط زیست

بنابر موارد گفته شده، فارغ‌التحصیلان این گرایش می‌توانند در دفاتر محیط زیست شهرداری‌ها، سازمان حفاظت محیط زیست کشور، واحدهای محیط زیست مستقر در تمامی کارگاه‌های شرکت‌های پیمانکاری کشور و تشکل‌های غیر دولتی حامی محیط زیست، مشغول به کار شود. علاوه بر اینها شرکت‌های مهندسی مشاور نیز در زمینه محیط زیست فعالیت می‌کنند که دو شرکت “آب‌ و محیط خاورمیانه” و “پویندگان محیط زیست” در جامعه مهندسان مشاور ایران به صورت رسمی در زمینه ارزیابی‌های محیط زیستی فعال‌اند.